روکش سلفونی چیست؟

اگر در صنعت چاپ و بسته بندی فعالیت دارید یا حتی برای کارهای شخصی مثل طراحی کارت ویزیت دنبال جنس خوب و با کیفیت آن هستید، یا برای تبلیغ برند به چاپ اتیکت یا برای تحویل محصول به مشتری، به ساک دستی کاغذی نیاز دارید، حتما نام «روکش سلفونی» به گوشتان خورده است. سلفون از رایج‌ترین اصطلاحات چاپ کارت ویزیت هم هست. اما دقیقا روکش سلفونی چیست و چرا اینقدر محبوب شده است؟ در این مقاله از سامانه چاپ آنلاین چاپاتو، می‌خواهیم به زبان ساده اما کاملا تخصصی همه چیز را درباره روکش سلفونی بررسی کنیم: از مواد اولیه تشکیل دهنده‌ی آن تا انواع، مزایا، معایب، روش نصب و حتی تفاوت آن با سایر روکش‌ها.

پس اگر می‌خواهید بدانید که آیا روکش سلفونی برای کار شما مناسب است یا نه، این مقاله را تا انتها دنبال کنید.

روکش سلفونی چیست؟

روکش سلفونی یکی از پرکاربردترین و محبوب ترین انواع روکش های‌محافظتی در صنایع چاپ و بسته بندی است. این روکش نازک و شفاف، پس از چاپ بر روی سطح مورد نظر کشیده می‌شود تا هم از نظر بصری جذاب‌تر شود و هم از آن در برابر آسیب‌های محیطی مثل رطوبت، خش و خش و گرد و غبار محافظت کند.

کارت ویزیت سلفون مات 280 تومان

کارت ویزیت سلفون براق 380 تومان

کارت ویزیت سلفون مات مخملی دورگرد 770 تومان

کارت ویزیت مربع سلفون مات 345 تومان

کارت ویزیت سلفون مات مخملی 530 تومان

کارت ویزیت سلفون براق طلاکوب 805 تومان

مواد تشکیل دهنده‌ی روکش سلفونی چیست؟

این نوع روکش، به صورت یک لایه‌ی نازک و شفاف از جنس پلاستیک (معمولا پلی پروپیلن) بر روی سطح چاپ شده کشیده می‌شود تا هم ظاهر آن زیباتر شود و هم در برابر عوامل آسیب زا مثل رطوبت، خش، چربی و گرد و غبار مقاومت پیدا کند. روکش سلفون، سبک، شفاف و انعطاف پذیر است و به کمک دستگاه‌های مخصوص، بر روی سطوح مختلف از جمله کاغذ، مقوا و پلاستیک قرار می‌گیرد.

چرا به آن «سلفونی» می گویند؟

کلمه‌ی سلفون به خاطر شباهت این روکش به ورقه‌های نازک و شفاف سلفون انتخاب شده است. اما بر خلاف سلفون معمولی، این روکش یک لایه چسب حساس به فشار ( Pressure-Sensitive Adhesive ) دارد که بدون نیاز به حرارت یا مواد شیمیایی، به راحتی روی سطوح می‌چسبد.

قسمت‌های مختلف تشکیل دهنده‌ی روکش سلفونی چیست؟

1. لایه‌ی محافظ (film ) : معمولا از جنس PET یا PVC با ضخامت 12 تا 250 میکرون.
2. لایه‌ی پشتی ( Release Liner ) : قسمتی که قبل از نصب، جدا می‌شود.
3. لایه‌ی چسب: ( Adhesive ) : چسب اکریلیک یا رابر که به فشار حساس است.

مزایای سلفون | چرا باید از روکش سلفونی استفاده کنیم؟

• لمس متفاوت:

در چاپ محصولات تبلیغاتی مثل بروشور یا تقویم، باعث می‌شود هنگام لمس حس نرمی ایجاد شود.

• جلوه‌ی رنگی خاص:

اگر از نوع براق روکش سلفون استفاده شود، جلوه‌ی رنگ‌ها را زیاد می‌کند و عمق و شدت بیشتری به آن می‌دهد.

• محافظت فیزیکی از محصول:

روکش سلفونی باعث می‌شود محصول چاپی در برابر پارگی، خط و خش و یا ساییدگی مقاومت خوبی داشته باشد.

• مقاومت بالا در برابر رطوبت:

به دلیل مقاومت خوبی که روکش سلفونی در مقابل رطوبت دارد، هم از ایجاد لکه‌های مرطوب جلوگیری می‌کند و هم در صورت نیاز می‌توان با دستمالی که کمی نم‌دار شده است آن را تمیز کرد، بدون اینکه آسیب ببیند.

• افزایش عمر چاپ:

رنگ‌ها برای مدت طولانی‌تری سالم باقی می‌مانند.

• قیمت مقرون به صرفه:

هزینه کمتری نسبت به لمینت حرارتی دارد.

• امکان چاپ در 2 مدل:

روکش سلفونی می‌تواند در 2 مدل براق و مات روی محصولات اعمال شود.

معایب روکش سلفونی چیست؟

مقاومت کم در برابر گرما:

در دمای بالا ممکن است چسبندگی خود را از دست بدهد.

احتمال ایجاد حباب:

اگر در هنگام نصب یا چسباندن روکش دقت نشود، حباب هوا ایجاد می‌شود.

تغییر رنگ در مدل‌های بی کیفیت:

بعضی از جنس‌های بی کیفت و ارزانِ روکش سلفونی ممکن است بعد از مدتی زرد شوند.

اتیکت سلفون مات 415 تومان

اتیکت دورگرد سلفون مات 2,525 تومان

اتیکت پروانه‌ای سلفون مات 2,525 تومان

کارت آویز ساده سلفون مات 1,525 تومان

اتیکت عصایی سلفون مات 1,810 تومان

تفاوت روکش سلفون با سایر روکش‌ها و راه تشخیص آن

توجه داشته باشید که روکش سلفونی به اندازه‌ی روکش لمینت، ضخامت محصول را زیاد نمی‌کند.

در ظاهر، سطح براق و درخشنده‌ی بعضی محصولات چاپی ممکن است ما را به اشتباه بیندازد و تشخیص میان پوشش سلفون و پوشش یووی را سخت کند؛ چرا که هر دو جلوه‌ای تقریبا مشابه از نظر درخشندگی دارند. با این حال، یک تست ساده‌ی فیزیکی می‌تواند تشخیص را آسان کند:

اگر بخشی از سطح کار را با دست پاره کنید، تفاوت این دو نوع روکش مشخص خواهد شد. اگر روکش سلفون باشد، مقاومت بیشتری در برابر پارگی از خود نشان می‌دهد و هنگام جدا شدن، لایه‌ی نازک و شفافی از سطح بلند می‌شود که به وضوح قابل تشخیص است. اما اگر سطح کار فقط با یووی پوشیده شده باشد، نه تنها مقاومت خاصی هنگام پاره شدن حس نمی‌شود، بلکه اثری از لایه‌ی جداشونده نیز دیده نخواهد شد.

انواع روکش سلفونی و ویژگی‌های آن

تنوع در نوع روکش سلفونی باعث شده که برای هر نوع محصولی بتوان انتخاب مناسبی داشت. در ادامه به بررسی کامل انواع روکش سلفونی می‌پردازیم:

روکش سلفون براق

این نوع روکش بیشترین درخشندگی را دارد و باعث جلوه دار شدن رنگ‌ها و بیشتر شدن جذابیت گرافیکی طراحی می‌شود. در واقع روکش سلفونی براق، سطح را شفاف‌تر و رنگ‌ها را زنده‌تر و شاداب‌تر نشان می‌دهد. این نوع روکش برای محصولاتی استفاده می‌شود که هدفشان جذب سریع نگاه مخاطب است. استفاده از روکش سلفونی براق در چاپ ساک کاغذی، اتیکت، کارت ویزیت، جلد کاتالوگ، بروشور و انواع بسته بندی‌ها، رایج است.

+یکی از معایب روکش سلفون براق این است که اثر انگشت روی آن بیشتر دیده می‌شود.

روکش سلفون مات

بر خلاف نوع براق، روکش سلفونی مات، نور را بازتاب نمی‌دهد و ظاهری ساده و کلاسیک به سطح کار می‌دهد. در چاپ محصولات برندهایی که می‌خواهند نمایش حرفه‌ای و جدی‌تری از خود داشته باشند، مثل جلد کتاب، مجلات رسمی، کاتالوگ‌های صنعتی و اسناد شرکتی، استفاده از روکش مات پیشنهاد می‌شود. علاوه بر این، در بسیاری از انواع کارت ویزیت، اتیکت و... از روکش سلفون مات استفاده می‌شود.

+نکته‌ای که باید در مورد روکش سلفون مات در نظر داشته باشید این است که رنگ‌ها کمی کدر و مات‌تر از روکش براق نشان می‌دهد.

روکش سلفونی مخملی ( soft touch )

این روکش ترکیبی از ظاهر مات و بافت لطیف و مخمل گونه است. لمس آن حس بسیار جذابی را به مشتری منتقل می‌کند که در برندینگ محصولات لاکچری نقش مهمی دارد. از جمله کاربردهای آن می‌توان به بسته بندی عطر، لوازم آرایشی لوکس، جعبه هدیه و کارت دعوت رسمی اشاره کرد.

روکش سلفونی ضد خش

در مواردی که سطح محصول در معرض تماس مداوم یا سایش است، استفاده از روکش‌های سلفونی ضدخش توصیه می‌شود. این نوع روکش مقاومت بیشتری در برابر خط و خش دارد و برای کاتالوگ‌های تبلیغاتی یا بسته‌بندی‌های سنگین بسیار کاربردی است.

روکش سلفون حرارتی و سرد

روکش سلفونی حرارتی با دستگاه‌های حرارتی مخصوص اعمال می‌شود، اما نوع سرد آن با چسب‌های مخصوص روی سطح کار چسبانده می‌شود. هر کدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند. ماندگاری و جلوه‌ی نهایی در روکش سلفونی معمولا بالاتر است.

تفاوت روکش سلفونی با سلفون حرارتی و UV

	روکش سلفونی	سلفون حرارتی	روکش UV
نحوه‌ی اعمال	چسب	نیاز به حرارت	اشعه‌ی نور
قیمت	مناسب	متوسط	کمی گران‌تر نسبت به سایر
ماندگاری	2 تا 5 سال	5 تا 10 سال	بیشتر از 10 سال
ظاهر	براق / مات	براق / مات	بسیار براق

کاربردهای روکش سلفونی

روکش سلفونی در صنایع مختلف کاربرد دارد. در ادامه بعضی از رایج‌ترین موارد استفاده آن را مرور می‌کنیم.

صنعت چاپ تبلیغاتی

تقریبا در تمام محصولات چاپی با کیفیت بالا از جمله:

• کارت ویزیت
• جلد کتاب و مجلات
• کاتالوگ
• پوستر تبلیغاتی

باعث حرفه ای‌تر شدن خروجی‌های چاپ می‌شود.

بسته بندی

برای حفظ کیفیت، زیباتر شدن بسته بندی محصول و جذابیت بیشتر آن؛ در محصولاتی مثل:

• مواد غذایی
• لوازم آرایشی و بهداشتی
• لوازم دیجیتال
• پوشاک و اکسسوری

از روکش سلفونی استفاده می‌شود.

روش اعمال روکش سلفونی

برای اعمال روکش سلفونی نیاز به دستگاه‌های خاصی است که از طریق حرارت، لایه‌ی نازک سلفون را به سطح مورد نظر می‌چسبانند. این فرایند بسته به نوع روکش، سرعت دستگاه و ویژگی‌های سطح، می‌تواند متفاوت باشد.

نحوه‌ی نصب روکش سلفونی به صورت دستی (برای محصولات کوچک‌تر)

1. آماده سازی سطح: مطمئن شوید سطح تمیز، خشک و بدون گرد و غبار است.
2. اندازه‌گیری و برش: روکش را 2 تا 3 میلی‌متر بزرگ تر از کار، برش دهید.
3. جدا کردن لایه‌ی پشتی: آرام و یکنواخت، لایه را جدا کنید.
4. چسباندن روکش: از یک سمت شروع کرده و با کاردک سیلیکونی یا پلاستیکی، ذره ذره هوا را خارج کنید.
5. اصلاح لبه‌ها: با کاتر، لبه‌های اضافی را ببُرید.

مشکلات رایج روکش سلفونی و راه حل

حباب‌دار شدن

دلایل:

• سرعت زیاد در هنگام چسباندن
• وجود گرد و غبار روی سطح
• استفاده از کاردک نامناسب

راه حل:

• چسباندن بدون عجله
• استفاده از کاردک سیلیکونی
• تمیز کردن سطح با الکل ایزوپروپیل

جدا شدن از سطح

دلایل:

• چسبندگی ضعیف روکش
• سطح چرب یا مرطوب
• کیفیت پایین چسب

راه حل:

• استفاده از پرایمر قبل از نصب
• استفاده از روکش با چسب قوی با کیفیت بالا و چسبندگی زیاد
• تمیز کردن سطح با مواد مناسب

باقی ماندن اثر انگشت ( در نوع براق) 

راه حل:

• استفاده از روش‌های آنتی فینگر پرینت در صورت لزوم
• استفاده از روکش مات در محصولاتی که تماس زیادی با دست یا محیط دارند.

نکات فنی برای اعمال روکش سلفونی به صورت حرفه ای

1-تنظیمات دستگاه (در صورت استفاده از دستگاه) :

• دما: 90 تا 120 درجه، بسته به نوع روکش
• سرعت: 2 تا 5 متر در دقیقه برای بهترین نتیجه
• فشار: تنظیم فشار غلطک‌ها بسیار مهم است.

2-شرایط محیطی

• دمای محیط: 18 تا 25 درجه سانتی گراد ایده آل است.
• رطوبت: زیر 60% باشد.
• گرد و غبار: محیط باید عاری از ذرات گرد و خاک باشد.

3-کنترل کیفیت بعد از چسباندن روکش:

• بررسی یکنواختی پوشش
• تست مقاومت با ناخن
• کنترل لبه‌ها برای چسبندگی کامل

سوالات متداول درباره روکش سلفونی

1-آیا روکش سلفونی فقط برای کاغذ و مقوا استفاده می‌شود؟

خیر، با وجود اینکه رایج‌ترین کاربرد آن در چاپ و بسته بندی کاغذی است، اما می‌توان از آن بر روی پلاستیک، مقواهای خاص و حتی پارچه‌های صنعتی نیز استفاده کرد.

2-آیا روکش سلفونی قابل بازیافت است؟

در حالت کلی بله، اما بسته به نوع پلی مر استفاده شده و نحوه ی ترکیب آن با ماده‌ی زیرین، فرایند بازیافت ممکن است سخت‌تر شود. در صورت ترکیب شدن با کاغذ بازیافت آن سخت‌تر خواهد بود.

3-آیا روکش سلفونی کیفیت چاپ را خراب می‌کند؟

خیر، بلکه برعکس باعث افزایش ماندگاری و درخشندگی چاپ می شود، البته به شرط انتخاب صحیح نوع روکش.

4-چه نوع دستگاهی برای اعمال روکش سلفونی نیاز است؟

دستگاه‌های لمینیتور حرارتی برای اعمال این نوع روکش مناسب اند و بسته به حجم و اندازه‌ی کار، در مدل‌های صنعتی و رومیزی موجودند.

5-چه نوع چاپ‌هایی نیاز به روکش سلفونی دارند؟

چاپ هایی که نیاز به ماندگاری، محافظت فیزیکی و زیبایی دارند، مثل کارت ویزیت، اتیکت، ساک خرید کاغذی، بروشورهای تبلیغالتی و بسته بندی محصولات.

6-آیا روکش سلفونی در برابر حرارت مقاوم است؟

خیر، این روکش نسبت به حرارت حساس است و بهتر است در محیط‌های گرم یا نزدیک به منابع حرارتی نگهداری نشود.

7-چطور می‌توان روکش سلفونی را از سطح جدا کرد؟

این کار در محصولات حرفه‌ای با اندازه‌های بزرگ، معمولا سخت است و به ابزار صنعتی نیاز دارد؛ چرا که چسبندگی حرارتی آن بسیار بالاست.

8-آیا روکش سلفونی برای چاپ دیجیتال هم مناسب است؟

بله، با تمام چاپ‌های دیجیتال و افست سازگار است. از مهم‌ترین کاربردهای چاپ افست استفاده از انواع متنوعی از روکش‌های سلفون، لمینت، مخملی، طلاکوب و... است.

9-آیا می‌توان روکش سلفونی را روی سطوح پلاستیکی چسباند؟

بله، اما باید از نوع مخصوص پلاستیک استفاده کنید.

10-عمر مفید روکش سلفونی چقدر است؟

بین 2 تا 5 سال، اما این موضوع کاملا بستگی به شرایط محیطی و میزان مراقبت در نگهداری دارد.

11-آیا روکش سلفونی قابل بازیافت است؟

بله، اما باید از نوع PET استفاده کنید.

12-بهترین جایگزین روکش سلفونی چیست؟

لمینت حرارتی یا روکش یووی (UV )

جمع بندی

حالا که دانستیم روکش سلفونی چیست و چه کاربردها، مزایا و انواعی دارد، می‌توان نتیجه گرفت که این فناوری نقش مهمی در ارتقای کیفیت نهایی محصولات چاپی و بسته بندی دارد. با انتخاب درست نوع روکش و استفاده‌ی اصولی از آن، می توان به میزان زیادی ارزش بصری و عمر محصول را افزایش داد.

اگر نیاز به مشاوره‌ی تخصصی در زمینه انتخاب نوع روکش برای محصولات چاپی دارید یا می‌خواهید نمونه‌های مختلف را مقایسه کنید، کارشناسان چاپاتو آماده کمک هستند. نظرات و سوالات خود را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.