در صنایع مواد غذایی و به مخصوص محصولاتی که مستقیما با مواد غذایی سر و کار دارند، انتخاب مواد اولیه و تجهیزات مناسب فقط به کیفیت غذا محدود نمی‌شود، بلکه ایمنی و سلامت مصرف کننده هم اهمیت بسیار زیادی دارد. یکی از مفاهیمی که در سال‌های اخیر اهمیت زیادی پیدا کرده، اصطلاح فود گرید است. اما فود گرید چیست و چرا در تولید و انتخاب محصولات رستورانی این قدر مهم است؟ در این مقاله از سامانه چاپ آنلاین چاپاتو به تمام نکات لازم در مورد اصطلاح فود گرید می‌پردازیم.

برای درک بهتر، تصور کنید 2 جعبه همبرگر بیرون بر مشابه وجود دارد، اما یکی از پلاستیک بازیافتی صنعتی و دیگری از کاغذ یا پلاستیک تایید شده‌ی فود گرید، مثلا از مقوای ایندربرد. ظاهرا هر دو کار یکسانی انجام می‌دهند، اما یکی ممکن است مواد شیمیایی آسیب‌زننده‌ای را به غذا وارد کند، و دیگری کاملا ایمن و سالم باشد. اینجاست که شناخت و استفاده از مواد فود گرید اهمیت پیدا می‌کند.

فود گرید چیست؟

اصطلاح فود گرید ( Food Grade ) به موادی اطلاق می‌شود که برای تماس مستقیم با مواد غذایی ایمن هستند و هیچ گونه ماده سمی یا آلاینده خطرناکی به غذا منتقل نمی‌کنند. این استاندارد به طور مستقیم به کیفیت شیمیایی، بهداشتی و فیزیکی ماده اشاره دارد. در واقع وقتی یک ماده یا محصول دارای علامت فود گرید است یعنی در ساخت آن از ترکیبات مضر مثل فلزات سنگین، رنگ‌های غیر مجاز یا پلاستیک‌های صنعتی استفاده نشده و می‌توان آن را برای تماس با غذا بدون نگرانی به کار برد.

اهمیت فود گرید چیست؟

• جلوگیری از آلودگی شیمیایی غذا

• حفظ طعم و کیفیت مواد غذایی

• رعایت الزامات بهداشتی و قانونی در صنعت رستوران‌داری

ویژگی‌های مواد فود گرید در ظروف رستورانی

مواد فودگرید دارای خصوصیات مشخصی هستند که آن‌ها را برای استفاده در محصولات رستورانی، مناسب می‌کنند:

• بی اثر بودن شیمیایی: در تماس با غذا واکنش شیمیایی نشان نمی‌دهند.

• مقاومت در برابر حرارت و سرما: مناسب برای نگهداری مواد غذایی گرم یا سرد.

• غیر سمی بودن: فاقد مواد شیمیایی خطرناک مثل BPA یا فتالات‌ها.

• قابل شست و شو و بهداشتی: امکان شستن بدون از بین رفتن خواص.

جعبه ساندویچ کلاسیک 13,520 تومان

ظرف پاپ کورن 13,620 تومان

پیشنهاد ویژه

11%

هولدر لیوان 2 تایی دسته دار تک رنگ 8,940 تومان

ظرف داخل سالن کوچک 5,900 تومان

هولدر لیوان 2 تایی دسته دار 4 رنگ 11,740 تومان

جعبه سیب زمینی مخروطی 7,410 تومان

جعبه سیب زمینی صندوقی 6,500 تومان

انواع پلاستیک‌های فود گرید در بسته بندی مواد غذایی

تشخیص نوع پلاستیک به کار رفته در بسته بندی مواد غذایی بر اساس علائم استاندارد جهانی انجام می‌شود که در صنعت پلاستیک سازی به طور یکسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، مهم‌ترین انواع پلاستیک‌های فود گرید و ویژگی‌های هر کدام به همراه کاربردهایشان را معرفی می‌کنیم:

1-پت ( PET  یا  PETE )

پلی اتیلن ترفتالات نوعی پلاستیک سبک است که به صورت سفت یا نیمه سفت تولید می‌شود.

ویژگی‌ها:

• مقاومت زیاد در برابر ضربه
• قابلیت محافظت موثر از مواد غذایی و مایعات
• شفافیت و ظاهر جذاب

کاربرد:

بسته بندی آب معدنی و انواع نوشیدنی، سس، ظروف روغن نباتی

2-پلی اتیلن با چگالی بالا ( HDPE )

یک پلاستیک سخت، مات و مقاوم است.

ویژگی‌ها:

• استحکام بالا
• مقاومت در برابر مواد شیمیایی

کاربرد:

بسته بندی کیسه‌های دسته دار، بسته‌های پلاستیکی آبمیوه، سرکه، آبلیمو و سس شکلات

3-پلی وینیل کلرید ( PVC )

یک نوع پلاستیک که در ساختار آن کلر به کار رفته و به لحاظ شیمیایی ساختار بسیار مقاومی دارد.

ویژگی‌ها:

• مقاومت بالا در برابر شرایط زیستی و شیمیایی
• قابلیت بازیافت

کاربرد:

مناسب برای بسته بندی داروها و بسته بندی به صورت به اصطلاح «تاول» یا Blister Pack که حفره ای برای قرار دادن محصولاتی مثل آدامس، کپسول دارویی یا خوشبو کننده دهان ایجاد می‌کند.

4-پلی اتیلن با چگالی کم ( LDPE )

نوعی پلاستیک انعطاف پذیر و مقاوم در برابر حرارت است.

ویژگی‌ها:

• انعطاف پذیری زیاد
• مقاومت حرارتی مناسب

کاربرد:

بسته بندی نان، پک چندتایی آبمیوه، میوه و سبزیجات

5-پلی پروپیلن ( PP )

به سلفون معروف است، نسبت به دیگر پلاستیک‌ها شکننده‌تر است اما نقطه ذوب بالایی دارد.

ویژگی‌ها:

• مقاوم در برابر حرارت بالا
• در بعضی مدل‌ها قابلیت استفاده در مایکروو

کاربرد:

ظرف بسته بندی ماست، پنیر و بعضی محصولات دارویی

6-پلی استایرن ( PS )

پلی استایرن یک نوع پلاستیک سخت، بی رنگ و بدون انعطاف است که برای شکل گیری باید در قالب ریخته شود.

ویژگی‌ها:

• سختی بالا
• قابلیت شکل پذیری در قالب

کاربرد:

تولید ظروف یک بار مصرف، قاشق و چنگال یک بار مصرف

7-سایر پلیمرها

این دسته شامل پلیمرهای خاصی مثل پلی کربنات و پلی لاکتید ( PLA ) می‌شود.

ویژگی:

مقاوم در برابر شرایط خاص

کاربرد:

ظروف صدفی، بطری های خاص آبمیوه، کلمن آب

کاربردهای مواد فود گرید در ظروف رستوران و فست فود

بیایید بررسی کنیم که این مواد چگونه در بخش‌های مختلف صنعت رستورانی استفاده می‌شوند:

1-ظروف فست فودی

استفاده از مواد فود گرید در ظروف فست فود، تضمین میکند که هم غذا سالم بماند و هم ظاهر و طعم آن حفظ شود. مثل ظرف سوخاری داخل سالن یا جعبه سیب زمینی مخروطی.

2-بسته بندی غذای بیرون بر

بسته بندی مناسب از نفوذ رطوبت و جذب روغن جلوگیری کرده و باعث میشود غذا تازه تر به دست مشتری برسد. مثل جعبه سوخاری بیرون بر.

3-ظروف یک بار مصرف

لیوان کاغذی، بشقاب‌های گیاهی یا پلاستیکی و قاشق و چنگال‌های ساخته شده از مواد فود گرید، انتخاب مناسبی برای رستوران‌هایی هستند که به سلامت مشتری اهمیت می‌دهند.

کاربردهای مواد فود گرید در صنایع مختلف

فود گرید بودن یک ماده تنها به بسته بندی خوراکی‌ها محدود نمی‌شود و در بسیاری از صنایع به عنوان یک الزام ایمنی و بهداشتی مورد توجه است:

• بسته بندی مواد غذایی متنوع:

از لبنیات و نوشیدنی‌ها گرفته تا خشکبار و کنسرو، همگی نیازمند بسته بندی ایمن هستند. در این میان، کاغذ سنتتیک به دلیل مقاومت بالا و ویژگی‌های بهداشتی، گزینه مناسبی برای تولید لیبل و پوشش محصولات غذایی محسوب می‌شود.

• تجهیزات و ظروف صنایع دارویی و پزشکی:

در این حوزه، موادی مثل سیلیکون مدیکال گرید به خاطر ایمنی بالا و سازگاری با بدن انسان، برای تولید تجهیزات پزشکی و دارویی به کار می‌روند.

• ظروف و ابزار آشپزخانه:

ظرف نگهداری غذا، سینی و حتی رول‌های سیلیکونی به عنوان پوشش نچسب در فرایند پخت، نمونه‌هایی از کاربرد فود گرید در محیط آشپزی است.

• بشکه و ظروف صنعتی:

در حمل و ذخیره سازی مواد اولیه خوراکی مثل روغن، آب آشامیدنی، اسانس ها و... استفاده از بشکه‌ها و مخازن فود گرید، سلامت و کیفیت ماده را حفظ می‌کند.

علامت فود گرید

علامت فود گرید نشانه‌ای است که روی بسته بندی یا محصول درج می‌شود تا تایید کند که ماده به کار رفته برای تماس مستقیم با موا دغذایی ایمن است. این علامت معمولا به صورت نماد لیوان و چنگال یا عبارت Food Grade نمایش داده می‌شود و ممکن است همراه با کد نوع ماده ( مثلا PET یا PP ) باشد. وجود علامت فود گرید نشان می‌دهد که محصول از نظر بهداشتی و شیمیایی مطابق با استانداردهای ایمنی غذایی تولید شده و خطری برای سلامت مصرف کننده ندارد.

برای تشخیص فود گرید بودن یک محصول، به علامت های روی آن دقت کنید. البته در ایران، نشان سیب سلامت هم نشان دهنده تایید بهداشتی بودن آن است. همچنین بررسی گواهی نامه‌هایی مثل FDA ، CE یا ISO 22000 هم استانداردهای جهانی را تایید می‌کند.

تفاوت فود گرید و فود سیف

گاهی این 2 اصطلاح به جای هم استفاده می‌شوند، اما تفاوت کوچکی با هم دارند. فود گرید به خود ماده خام اشاره دارد که از آن، ظرف و بسته بندی را تولید می‌کنند. در حالی که فود سیف به محصول نهایی مثلا جعبه ساندویچ کلاسیک مربوط می‌شود. مثلا ممکن است یک ظرف از ماده فود گرید ساخته شده باشد، اما به درستی نگهداری نشود و آلوده شود، دیگر فود سیف نخواهد بود.

نکات مهم در انتخاب محصولات فود گرید برای رستوران‌ها

• بررسی علامت فود گرید یا تاییدیه بهداشتی روی محصول

• انتخاب تامین کنندگان معتبر با سابقه خوب

• توجه به مقاومت محصول در برابر حرارت و رطوبت

• ارزیابی ظاهر و کیفیت ساخت برای جلوگیری از نشت یا تغییر شکل

سوالات متداول درباره فود گرید

1-آیا همه محصولات پلاستیکی فود گرید هستند؟

خیر. خیلی از انواع نایلون و نایلکس، صنعتی هستند و برای تماس مستقیم با غذا ایمن نیستند.

2-آیا استفاده از جعبه مقوایی ساده برای غذا خطرناک است"

اگر جعبه مقوایی فودگرید نباشد، ممکن است مواد شیمیایی یا جوهر چاپ به غذا منتقل شود.

3-آیا مواد فود گرید گران‌تر هستند؟

معمولا کمی گران‌تر هستند، اما هزینه آن در مقایسه با جلوگیری از خطرات بهداشتی و خسارت به برند، ناچیز است.

جمع بندی

فود گرید مفهوم مهمی در بسته بندی صنایع غذایی است که مستقیما با سلامت مشتری و اعتبار برند ارتباط دارد. استفاده از ظروف و بسته بندی‌های فود گرید، هم امنیت غذایی را تامین می‌کند، هم باعث اعتماد بیشتر مشتری به برند خواهد شد. سرمایه گذاری در این زمینه، یک انتخاب کوتاه مدت پر هزینه نیست، بلکه یک استراتژی بلند مدت برای برندینگ است.